Mentaal welzijn binnen organisaties onder hoogspanning: wat kunt u doen?
De voortwoekerende coronapandemie vergt van iedereen mentale energie. Tegelijk zijn we met de overstap naar hybride werken voor een grote groep werknemers (samen)werken anders gaan organiseren. “We zijn op individueel niveau, op teamniveau en op organisatorisch niveau nog volop aan het zoeken naar een nieuw evenwicht”, aldus Koen Van Hulst, hoofd psychosociale aspecten.
De pessimistische projecties van een zware impact op de mentale gezondheid van werknemers eenmaal het grootste coronagevaar geweken leek, blijken overroepen. “Je zult me niet horen zeggen dat het allemaal wel meevalt, maar in elk geval is de situatie niet zo dramatisch als sommigen die een tijd terug inschatten. Maar we zijn nog niet uit de gevarenzone,” waarschuwt Koen Van Hulst. “Zeker niet voor medewerkers die al kwetsbaar waren.”
Zoektocht naar nieuw evenwicht
Twee factoren spelen een doorslaggevende rol. “Eerst en vooral gaat het om verandering. Veel mensen blijven liever bij wat ze kennen omdat dit vertrouwd is, ook al zijn er voordelen aan de verandering. Bovendien heeft die verandering een impact op het organisatorische, team en individuele niveau,” verduidelijkt Koen. “Dat is niet voor iedereen even makkelijk of even snel te verteren. Riscio’s op team-out, moeite met deconnectie of verhoogde stressbeleving zijn maar enkele voorbeelden van sluipende gevaren.”
Daarnaast blijft de onzekerheid over de duur van de coronacrisis als een zwaard van Damocles boven vele hoofden hangen. Koen: “We hunkeren collectief naar het einde van de aanslepende gezondheidscrisis, maar tegelijk zijn we speelbal van een jojobeweging. Bepaalde preventiemaatregelen loslaten of versoepelen om ze daarna weer in te moeten voeren, vergt een groot mentaal aanpassingsvermogen. We moeten daarom extra waakzaam zijn voor signalen dat de emmer bij sommigen dreigt over te lopen. Organisaties die geen goede sensoren hebben om noodsignalen te capteren, dreigen anders mensen te zien uitvallen.”
Wacht niet tot er klachten komen
Hoe kunnen organisaties zich wapenen en een helpende hand reiken naar kwetsbare werknemers? “Ga in dialoog en bespreek met medewerkers die het moeilijk hebben waar ze mee worstelen. Dat klinkt makkelijker gezegd dan gedaan: niet elke leidinggevende voelt zich daar comfortabel bij. Tegelijk is het gevaarlijk om af te wachten tot er klachten komen. Medewerkers die zich niet zwak willen tonen, zullen misschien niet spontaan met een probleem komen aankloppen. Daarom is het ook belangrijk om de signalen op tijd te herkennen wanneer het fout dreigt te gaan.”
“Met onze opleiding Eerste Hulp bij Mentale Problemen doen we net dat: we leren leidinggevenden signalen oppikken van aankomende burn-outs of depressies of van angststoornissen. Daarnaast oefenen ze in die opleiding om op een gepaste manier te reageren, bijvoorbeeld bij privé-problemen van werknemers, en eventueel door te verwijzen naar professionele hulpverlening.”
“Het goede nieuws is alvast dat we veel aanvragen krijgen om psychosociale risicoanalyses te doen. Dat toont aan dat veel organisaties willen weten wat er leeft op de vloer en ook bereid zijn om actie te ondernemen.”