Woon-werkverkeer: 5 afwegingen voor veilige en gezonde mobiliteit

Een groot deel van de arbeidsongevallen heeft te maken met woon-werkverkeer. In 2023 was dat 26% van de in totaal 40.118 aangegeven arbeidsongevallen. Het is dus ook in je eigen belang als werkgever om binnen de organisatie aandacht te besteden aan het thema en er ook in te investeren. Dat kan door te sensibiliseren rond verkeersveiligheid maar ook door opleidingen aan te bieden (vb. slipcursus of veilig gebruik van e-mobility).

Neem verkeersveiligheid alleszins ook op in je Jaaractieplan (JAP). In de eerste plaats om de veiligheid van de werknemers te waarborgen; een primaire verantwoordelijkheid van elke organisatie. Een goed verkeersbeleid kan helpen om risico’s op ongevallen tijdens woon-werkverkeer en zakelijk verkeer te verminderen.

Voorbeelden van maatregelen die je in het JAP kan opnemen omtrent het verkeersbeleid zijn:

• Implementatie van een mobiliteitsplan.
• Organiseren van verkeersveiligheidstrainingen voor medewerkers.
• Promotie van veilig assertief rijgedrag met alle vervoersmiddelen
• Stimulering van alternatieve vervoersmiddelen zoals fietsen of openbaar vervoer.

Door maatregelen te nemen zoals carpooling, het gebruik van openbaar vervoer, of het stimuleren van fietsen, kan een organisatie haar ecologische voetafdruk verkleinen. Zo toon je als bedrijf je maatschappelijke verantwoordelijkheid. Maar wat kan je concreet doen als werkgever om het aantal vervuilende autoritten te beperken of vermijden? Drie niet-zo-alledaagse voorstellen!

Bied pendelbussen aan vanaf het dichtstbijzijnde station

“Is je organisatie gevestigd in een industriegebied of niet goed bereikbaar met het openbaar vervoer? Organiseer een pendeldienst van het dichtstbijzijnde station naar de werkplek. Zo bied je jouw werknemers een praktische, stressvrije oplossing. Eventueel kan je de kosten van dergelijke dienst delen met andere bedrijven in de buurt”, aldus duurzaamheidsdeskundige Matthieu Legros.

Faciliteer carpoolen

Carpoolen is gezellig en versterkt de groepsgeest en collegialiteit. Interessant voor de werknemer is ook dat ze via de belastingen een deel van de gemaakte kosten kunnen recupereren. Ook kan je, mits toestemming, werknemers met elkaar in contact brengen die geïnteresseerd zijn in carpoolen.

Promoot fietsen

De fiets als vervoermiddel voor woon-werkverkeer stijgt al jaren. Als werkgever kan je coaching of opleiding aanbieden rond veiligheid als fietser. Je kan ook fietsen beschikbaar stellen en testweken aanbieden zodat je personeel een paar ritten kan uitproberen voordat ze een fiets kopen. De aankoop kan worden aangeboden in de vorm van een bonus, of je kan een leaseplan aanbieden.

Beslist dat je fietsen gaat promoten? Top! Maar hoe help je er als werkgever voor dat je werknemers ook ergonomisch op hun fiets zitten? Want als een fiets te groot of te klein is, kan dat leiden tot een heel aantal fysieke klachten. Ergonoom Jonas De Wachter geeft een aantal praktische tips die je kan delen met je werknemers:

1. Kies de juiste framemaat. Bij twijfel kies je de kleinste maat.
2. Bepaal je zadelhoogte met de hielmethode (zie kader). Ook deelfietsen kan je hiermee correct afstellen.
3. Stem indien nodig nog je stuur af op je zadel (afstand tussen de twee) om nek-en schouderklachten te vermijden.

Regelmatige beweging is essentieel voor een goede fysieke gezondheid. Beweging helpt namelijk bij het voorkomen van chronische aandoeningen zoals obesitas, diabetes type 2, dementie en hart- en vaatziekten. Als werkgever kan je helpen om beweging te integreren in de dagelijkse werkroutine van je werknemers, om zo hun gezondheid bevorderen, én een positieve werkomgeving te creëren. Enkele ideeën:

• Stimuleer actief pendelen: Moedig medewerkers aan om te voet of per fiets naar het werk te komen. Bied faciliteiten zoals fietsenstallingen, douches en kleedkamers aan om deze keuze aantrekkelijker te maken.
• Bied parkeerplaatsen aan verder van de ingang, zodat medewerkers een stukje moeten lopen.
• Teken jezelf en je werknemers in op onze workshop: Beweeg je gezond.

Hoe we ons verplaatsen heeft ook een grote impact op ons mentaal welzijn. Want wist je dat mensen die meer dan 30 minuten in de file staan, 21% meer risico hebben op chronische stress? Een impressionant cijfer, als je weet we in België gemiddeld 39 uur per jaar in de file staan (TomTom Traffic Index 2023). Maar ook openbaar vervoer kan vertraging hebben en zo zorgen voor extra stress.

• Laat je werknemers dus nadenken over de beste manier om naar het werk te komen en faciliteer waar mogelijk. Misschien kan iemand al op de trein werken? Of de spits vermijden met de wagen dankzij een flexibele uurregeling.

Ook hebben veel mensen een hoofdzakelijk zittende job; wat bepaalde risico’s met zich meebrengt. Mensen die 6 tot 8 uur per dag zitten, hebben een 47% hoger risico op symptomen van depressie – zelfs als ze daarnaast regelmatig sporten.

• Gelukkig is regelmatig bewegen ook hier de remedie! Zo kan je met slechts 30 minuten wandelen per dag het risico op depressie met 36% verminderen. (British Journal of Sports Medicine, 2021). Ook verhoogt de bloedtoevoer naar de hersenen tijdens wandelen of fietsen, wat leidt tot verbeterde focus, creativiteit en productiviteit. Motiveer je werknemers om bijvoorbeeld een tram- of bushalte vroeger af te stappen of iets verder te parkeren.

Je hebt er als werkgever dus alle belang bij om te investeren in een beleid rond gezond bewegen, op en naast de werkvloer. Een brede aanpak rond deze aspecten van mobiliteit zal het welzijn van je werknemers verhogen.