Inleidend onderzoek: medische monitoring en veiligheid van onderwaterwerkers
Welk gezondheidseffect heeft het inademen van gassen met een verhoogde partiële zuurstofdruk op onderwaterwerkers? Met die vraag in het achterhoofd monitorde Melissa Vermeulen, bedrijfsarts bij Mensura, duikers in actie. Onderzoeksmaterie die niet alleen in de duikerswereld pur sang, maar ook in sectoren zoals de bouwindustrie van levensbelang kan zijn.
Eind 2015 tekenden 17 duikers present aan de Transfo-duiktank in het West-Vlaamse Zwevegem. Op het programma: een goed met wetenschappelijk onderzoek gevulde dag, waarbij zowel op veiligheids- als gezondheidsvlak niets aan het toeval werd overgelaten.
Twee uur lang ademden de proefkonijnen er op 15 meter diepte een sterk met zuurstof verrijkt mengsel (65% zuurstof) in. Zowel voor als na het duiken werden hun bloedwaarden en vitale longcapaciteit gemeten. Ook werden er stalen van hun uitademlucht genomen om daarvan de waarden na te gaan.
Gerichte gezondheidsmonitoring
Een van de belangrijkste doelstellingen van de metingen: nagaan welke vluchtige stoffen (VOC’s) vrijkomen bij het inademen van hoge partiële zuurstofdruk (uit bijvoorbeeld duikflessen) in een hyperbare omgeving. Kunnen we die minutieus in kaart brengen, dan wordt het mogelijk om oxidatieve longschade vroegtijdig op te sporen.
Dat opent dan weer deuren voor gerichte, individuele gezondheidsmonitoring van medewerkers in verschillende sectoren. Denk onder meer aan onderwaterwerkers die – in nauwe samenwerking met hun oppervlakteassistenten – inspecties, reparaties, las- of schilderwerken uitvoeren voor schepen, civiele bouwwerken en andere onderwaterconstructies.
Veiligheidsnormen in vraag
Naast medische monitoring vindt onderzoek als dat van Melissa ook wat preventie betreft zijn toepassing.
Het inademen van gassen met een hoge partiële zuurstofdruk kan heel wat symptomen teweegbrengen: van spier- en stuiptrekkingen, misselijkheid en duizeligheid tot ademhalingsmoeilijkheden en oor- en oogproblemen. Om de veiligheid van duikers te verzekeren, wordt het CNS-percentage – dat het effect van zuurstofvergiftiging op het centrale zenuwstelsel berekent – beperkt tot 80% bij duiken in open water of ongecontroleerde omstandigheden.
Om dat percentage te berekenen, maken duikcomputers en -software gebruik van een algoritme op basis van cijfermateriaal en tabellen van NOAA, het Amerikaanse agentschap voor meteorologie en oceanografie. Of de huidige grenswaarden voldoende zijn of bijgesteld moeten worden? Die vraag staat na het recente onderzoek echter nog open.
Wordt vervolgd
Dr. Pieter-Jan van Ooij – die aan het hoofd staat van het duikmedische centrum in Den Helder en dit onderzoek mee begeleidde – voerde eerder al een soortgelijke studie uit bij duikers van de Nederlandse marine. Ook toen kwamen alle proefpersonen klachtenvrij boven, maar sluitende resultaten zijn er na beide studies nog niet.
Verder onderzoek is met andere woorden onontbeerlijk om de huidige veiligheidswaarden te verfijnen en eventueel bij te stellen, om zo de optimale bescherming van menig professioneel duiker te vrijwaren.