“Mentaal welzijn op de werkvloer vergt ‘out-of-the-box’ denken” – Opinie

Lange tijd werd op de werkvloer in een wijde boog om mentale kwesties heen gefietst. Geestelijke gezondheid was privé, daar hoorde de werkgever niet in tussen te komen.
Dat is gelukkig stilaan verleden tijd. Dat meer dan een derde van alle langdurige zieken in
ons land kampt met een psychosociale aandoening of problematiek, spreekt boekdelen.
Mentale problemen zijn alomtegenwoordig en hebben een enorme impact op mens,
werk en maatschappij.

De toegenomen aandacht voor de problematiek komt geen dag te vroeg. Zo zijn er steeds meer getuigenissen van topsporters, artiesten en ondernemers over hoe zij worstel(d)en met angststoornissen, burn-out, depressie of verslaving. Dat is moedig en belangrijk, want ook politiek komt het thema nadrukkelijker op de kaart. In die context is het voorstel dat Ecolo-Groen op tafel legt bijzonder zinvol. We verzorgen meteen een medewerker die zich snijdt, een enkel verstuikt of een brandwonde oploopt. Maar wat doen we voor een collega bij wie het stormt in het hoofd?

Op dat vlak loopt de Angelsaksische wereld voorop. Daar is ‘Mental Health First Aid’ al vele jaren ingeburgerd. Daarbij worden personen getraind om signalen te herkennen van de meest courante psychosociale problemen. Ze krijgen ook technieken aangereikt om op een juiste, veilige manier het gesprek aan te knopen. Niet met de bedoeling om voor psycholoog te spelen, wel om een luisterend oor te bieden. En indien nodig, door te verwijzen naar professionele hulpverlening.

Goede punten dus voor het wetsvoorstel, want het draagt bij om ‘eerste hulp bij mentale problemen’ op een laagdrempelige manier in organisaties te introduceren. Alleen mag het daarbij niet blijven. Het volstaat niet om enkelingen die een eerstehulp-opleiding volgen bij te spijkeren rond geestelijke gezondheid om als organisatie een breed vangnet te hebben.
Een structurele aanpak, met uitgeschreven procedures en opleidingen voor alle leidinggevenden en voor werknemers is de enige manier om een cultuur te installeren waar zaken bespreekbaar zijn en tijdig aangepakt kunnen worden. Want een snelle responstijd kan veel leed helpen voorkomen.

De recente verplichting voor organisaties vanaf 50 medewerkers om een vertrouwenspersoon aan te stellen, is daarom eveneens een positief signaal in die richting. Organisaties hebben nood aan een fijn vertakt netwerk van sensoren die snel alarmsignalen capteren. Een netwerk van eerstehulp-personen, vertrouwenspersonen, psychosociale preventieadviseurs en getrainde leidinggevenden zijn een buffer voor worstelende collega’s. Maar dat vergt out-of-the-box denken: de oplossing zit niet louter in de verbanddoos meegeleverd.