Betere ergonomie in de zorg: 3 stimulansen voor een ergonomisch efficiënte werkplek

Nachtwerk, een hoog werkritme, hoge emotionele belasting … Stuk voor stuk uitdagingen die de zorg typeren. “Ook de fysieke arbeidsomstandigheden vragen veel van medewerkers”, vertelt Ruth Costers, preventieadviseur Ergonomie bij Mensura. “Meer dan 1 op de 5 werknemers in de zorgsector vindt de lichamelijke belasting problematisch, blijkt uit de werkbaarheidsmonitor.”

De fysieke belasting omvat verschillende aspecten. “Een van de belangrijkste maar tegelijk meest complexe pijlers van lichamelijke belasting is ergonomie. Een ergonomisch efficiënte werkplek vraagt dan ook om een multidisciplinaire aanpak. Daarmee sla je drie vliegen in een klap. Je beperkt de fysieke en mentale belasting van medewerkers, verlaagt de kans op werkgerelateerde aandoeningen én verhoogt de productiviteit.”

Een gezonde ergonomische zorgomgeving is een blijvende inspanning die kadert in een duidelijke zorgvisie en een breed gezondheidsbeleid. Eenmaal die aanwezig zijn, helpen deze drie stimulansen een ergonomisch efficiënte werkplek uitbouwen:
 

De mobiliteit van de patiënt of zorgbehoevende is het uitgangspunt als medewerkers hem of haar manueel moeten verplaatsen. Om in te schatten wat een persoon nog zelf kan, kunnen medewerkers terugvallen op 5 mobiliteitsklassen, waarbij A staat voor volledig actief en E voor volledig passief. De mobiliteitsklassen vormen een leidraad voor de zorgmedewerkers: bij elke categorie horen immers specifieke hulpmiddelen en verplaatsingstechnieken. Daarnaast blijft het essentieel om de patiënt zoveel mogelijk te stimuleren om te bewegen en de zelfredzaamheid aan te wakkeren, uiteraard binnen de grenzen van het mogelijke.

Bij zorgvragers die niet onder mobiliteitsklasse A vallen, zijn de correcte hulpmiddelen essentieel. Daarmee kunnen medewerkers niet alleen veiliger en ergonomisch efficiënt werken, ook voor de patiënten is dit comfortabeler.

Glijzeilen en tilliften zijn 2 voorbeelden van waardevolle hulpmiddelen in de kwalitatieve zorgverstrekking:

• Het verplaatsen van zorgvragers kan fysiek zeer belastend zijn. Daarom is een glijzeil een cruciaal hulpmiddel om een zorgbehoevende te verplaatsen. Dat vermindert de vereiste kracht met gemiddeld 40% tegenover verplaatsen zonder glijzeil. In combinatie met een trage uitvoering is dat zelfs 60%.
• Een tillift is noodzakelijk bij verminderde steunfunctie. Bij een actieve tillift is de medewerking van de zorgvrager nodig. Kan dit niet, dan tilt een passieve tillift of plafondlift de zorgvrager op. Er bestaan verschillende soorten actieve tilliften. In functie van de zorgnood bepaalt de medewerker welke hij gebruikt.

Als werkgever moet je voldoende hulpmiddelen voorzien waar die nodig zijn, zorgwerknemers moeten die op hun beurt correct gebruiken volgens de zorgzwaarte van de patiënt. Dit vraagt een efficiënt en transparant beleid. Elektronische zorgdossiers en up-to-date verplaatsingsprotocollen helpen daarbij.
 

Niet alleen moeten de nodige hulpmiddelen aanwezig zijn, zorgmedewerkers horen ook de technieken te kennen om ze juist te gebruiken om zo gezondheidsklachten te voorkomen. “Een workshop biedt soelaas, op voorwaarde dat die focust op de uitwisseling van ervaring en zelfredzaamheid.”

Passen zorgverleners de verplaatsingstechnieken correct toe?
Download onze poster en ontdek de 10 gouden regels voor verplaatsingstechnieken.

“Een workshop is een goed vertrekpunt om de minst belastende technieken te vinden en correct te leren toepassen. Maar zorgpersoneel wordt ook geconfronteerd met situaties die niet in de les aan bod komen. Een workshop moet zorgmedewerkers inzicht in de basisprincipes geven waarmee ze zelf aan de slag kunnen. Wanneer ze die skills combineren met de juiste hulpmiddelen en de mobiliteit van de patiënt, daalt de kans op ergonomische klachten zienderogen.”

Daarnaast kun je trainers en referentiepersonen opleiden. “Trainers helpen een globaal preventiebeleid uit te bouwen en geven interne workshops. Referentiepersonen zijn dan weer de voortrekkers die het ergonomiebeleid in hun afdeling uitrollen.”