Slaaptekort sluimert op de werkvloer: “Kennis is de eerste stap naar verandering”

Volgens cijfers van de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België slaapt 1 op de 3 Belgen slecht en heeft 20% last van chronische slapeloosheid. Dr. Inge Declercq, neurologe en slaapexpert, werd tijdens haar medische carrière geconfronteerd met de ware omvang van het slaapprobleem bij Belgische werknemers.

Inge: “Een enkele korte nacht kan weinig kwaad. Maar in de praktijk blijkt dat we, met ons snelle levensritme en alle stress die we ervaren, lang niet goed genoeg slapen. En dat kan vervelende, tot zelfs ernstige gevolgen hebben. Denk maar aan minder energie, verminderde aandacht en concentratie, verstoord geheugen en beslissingsvermogen, grotere vatbaarheid voor infecties of meer kans op overgewicht. Ook de controle over emoties neemt af. De kwalijkste gevolgen zijn wellicht de link tussen chronisch slaaptekort en cardiovasculaire ziektes en zelfs een grotere kans op overlijden.”

Inge: “Het is verkeerd te denken dat slaap en slaaptekort puur persoonlijke kwesties zijn. Slaap en waak zijn communicerende vaten: wie ’s nachts slecht slaapt, is overdag minder performant en goede slapers presteren doorgaans beter. Omgekeerd kan je heel veel tijdens de werktijd doen om je slaap te verbeteren: voldoende bewegen, gezond eten, je stressniveau beperken ...

De Amerikaanse Insomnia Survey becijferde de jaarlijkse kostprijs van vermoeidheids- en slaapgerelateerde klachten op minstens 2.000 euro per werknemer per jaar. Dat is gigantisch veel, zeker wanneer je weet dat enkele eenvoudige ingrepen vanuit de organisatie al kunnen helpen om werknemers kwaliteitsvol te doen slapen.

Waarmee ik niet wil zeggen dat de verantwoordelijkheid volledig bij de werkgever rust. Werknemers moeten in de eerste plaats zichzelf een gezond slaap-waakpatroon aanleren. Maar de werkgever kan zeker sensibiliseren over het belang van een goede nachtrust.”

“De mens is intrinsiek geprogrammeerd om afwisselend wakker te zijn en te slapen. Die slaap-waakcyclus wordt bestuurd door drie piloten: onze biologische klok, de hoeveelheid slaap die we nodig hebben om te recupereren en externe beïnvloeders.

De eerste twee zijn biologisch bepaald. Dat betekent echter niet dat je er geen impact op kan hebben: de externe factoren beïnvloeden je biologische klok. Typische voorbeelden zijn de hoeveelheid daglicht of blauw licht die je opvangt, stress, lichaamsbeweging, eetpatroon, werkdruk enz. Die externe beïnvloeders – de derde piloot – heb je dus deels zelf in de hand.”

“De werkgever moet waken over optimale werkcondities. Gun werknemers die in een ruimte met weinig licht werken bijvoorbeeld voldoende pauzes in de buitenlucht. Zorg voor een gezond rotatiesysteem bij ploegwerk. Of sta glijdende uren toe, zodat mensen volgens hun eigen bioritme kunnen werken.

Veel werknemers zijn vandaag continu online beschikbaar, zelfs na de uren. Dat is deels hun eigen keuze, maar toch doen werkgevers er goed aan een kader te creëren dat deconnectie mogelijk maakt. Laat medewerkers weten dat ze niet bereikbaar hoeven te zijn of mails niet moeten opvolgen na hun werkuren als hun functie dat toelaat.

Daarnaast is het aanbieden van workshops, gegeven door een expert, een logische stap. Daarmee geef je medewerkers inzicht in gezond slapen en vooral in wat ze zelf kunnen doen om hun slaap-waakkwaliteit op te krikken. Recente studies van de London School of Economics tonen aan dat opleidingen op dat domein erg kostenefficiënt zijn.”