Hoe voorkom je legionella op de werkvloer?

Legionella pneumophilia is een natuurlijk voorkomende bacterie die legionellose veroorzaakt: een infectieziekte die de luchtwegen en longen hevig aantast. De bacterie komt voor in aërosolen (minuscule waterdeeltjes) en veroorzaakt een infectie als die via de neus of mond wordt opgenomen en zich kan vestigen in de longen.

De legionellabacterie komt vooral voor in zoetwater, waterplassen en modder, en gedijt goed tussen de 25 en 45 °C. Jij of je medewerkers kunnen die inademen bij gebruik van douchekoppen, kranen, bevochtigingsinstallaties en tuinslangen. Een infectie oplopen kan ook in whirlpools, koeltorens, carwashes en in de buurt van fonteinen. De periode tussen de blootstelling en de eerste klachten varieert van 2 tot 10 dagen. De bacterie is niet besmettelijk voor anderen.

Bepaalde groepen zoals oudere of zieke medewerkers lopen een verhoogd risico. Over het algemeen zijn mannen vatbaarder dan vrouwen, en in het bijzonder mensen ouder dan 65 jaar, rokers, alcoholgebruikers en diabetici. Wie werkzaam is in hotels, ziekenhuizen, bejaardentehuizen, zwembaden of andere sportfaciliteiten loopt een grotere kans om besmet te worden. 

Legionellose bestaat in twee varianten. Enerzijds is er de lichte variant - ofwel ‘Pontiac-koorts’ - die sterke gelijkenissen vertoont met de griep. Anderzijds is er de hevige vorm, die de ‘veteranenziekte’ wordt genoemd (naar de eerste gekende uitbraak). Die laatste leidt tot een ernstige longontsteking. Symptomen hiervan zijn:

• spierpijn
• koorts
• last van braken en diarree
• kortademigheid

In het geval van veteranenziekte dient zo snel mogelijk een antibioticakuur opgestart te worden. Een laattijdige behandeling kan leiden tot langdurige ziekte en zelfs tot overlijden. Tussen de 5 en 15% van de gevallen kent een dodelijke afloop. 

Om de groei van legionellabacteriën in water tegen te gaan is een grondige risicoanalyse van de installaties nodig. Enkele praktische to-do’s:

• Controleer regelmatig de temperatuur van het koude en warme water. Neem periodiek staalafnames van de kritische punten, of wanneer de temperatuur wordt overschreden. Vanaf 20 °C treedt er al kiemgroei op.
• Inventariseer de leidingen voor warm en koud water, van aan de bron tot elk tappunt;
• Zorg voor isolering van de waterleidingen;
• Zorg voor een vlotte doorstroom van waterleidingen en -installaties;
• Stel een beheersplan op dat voldoet aan de wettelijke bepalingen, zoals voorzien in de Codex en in het Vlaams legionellebesluit.