Blootstelling aan dieseluitstoot: wat zijn de risico’s en gepaste maatregelen?

Al in 2012 voegde het International Agency for Research on Cancer (IARC) dieseluitstoot toe aan de lijst van kankerverwekkende stoffen. Onderzoek wijst immers uit dat de uitlaatgassen van dieselmotoren een verhoogd risico op longkanker veroorzaken en mogelijk ook blaaskanker. Worden je medewerkers regelmatig blootgesteld aan de uitlaatgassen van dieselmotoren? Ontdek in deze blog hoe je hun veiligheid en gezondheid beschermt.

Bij het verbrandingsproces van een dieselmotor komt een complex mengsel van stoffen vrij – beter gekend als dieselmotoremissie (DME) of dieseluitstoot – dat bestaat uit toxische en irriterende gassen en fijne deeltjes. Die fijne deeltjes bevatten kankerverwekkende stoffen, zoals zware metalen en polycyclische aromatische koolwaterstoffen of PAKs. Omdat de deeltjes zo fijn zijn, kunnen ze bij inademing diep tot in de longen doordringen en zelfs hun weg vinden tot in de bloedbaan.

De samenstelling van het mengsel hangt af van het soort motor en de brandstof. Toch is het altijd schadelijk voor de gezondheid. Zo kan blootstelling aan diesluitstoot op korte termijn aanleiding geven tot irritatie van ogen, neus en keel. Op langere termijn veroorzaakt blootstelling aan het gevaarlijke mengsel ontstekingsreacties in de luchtwegen en kan het tot meer risico op hart- en vaatziekten leiden, naast verhoogd risico op kanker. 

Het Institute of Occupational Medicine (IOM) schat dat ongeveer 3,6 miljoen Europese werknemers mogelijk worden blootgesteld aan te hoge uitstootniveaus van dieselmotoren. Die motoren worden gebruikt in diverse professionele voertuigen en machines. Denk maar aan vrachtwagens, heftrucks, generatoren, agrarische en industriële machines, en bouwmachines. Daarnaast wordt nog steeds 40,8% van de personenwagens aangestuurd met een dieselmotor. 

De hoogste uitstootniveaus van dieselmotoren worden gemeten op ondergrondse werkterreinen en (half)afgesloten bovengrondse werkplaatsen, zoals magazijnen en garages. Maar ook werknemers die zich vaak in het verkeer bevinden, komen regelmatig in contact met het schadelijke uitlaatmengsel.

Preventie en controle van blootstelling aan dieseluitstoot op de werkplek zijn essentieel. En daarvoor vormt de verplichte risicoanalyse chemische agentia het ideale startpunt. De werkgever of preventieadviseur brengt zo de gevaarlijke chemische stoffen op de specifieke werkplekken in kaart en beoordeelt de mogelijke risico’s voor de veiligheid en gezondheid van medewerkers. Door ook dieselmotoremissie in dit overzicht op te nemen, kan hij of zij op basis van de resultaten een gericht plan van aanpak opmaken. 

Is er op de werkplek te veel uitstoot van dieselmotoren? Dan kunnen deze maatregelen heel wat kwaad voorkomen: 

• Vervang dieselmotoren door alternatieve energiebronnen. Denk bijvoorbeeld aan motoren die aangedreven worden door elektriciteit of aardgas. 
• Vernieuw dieselmotoren regelmatig, zodat ze steeds blijven voldoen aan de nieuwste Europese emissienormen.
• Rust oudere dieselmotoren uit met een uitlaatgasnabehandelingssysteem, zoals een dieseloxidatiekatalysator (DOC) of roetfilter (DPF).
• Plan regelmatig een grondig onderhoud in van de dieselmotoren. 
• Installeer een luchtventilatiesysteem met voldoende capaciteit in afgesloten ruimtes waar gebruikgemaakt wordt van dieselmotoren.
• Laat (diesel)motoren nooit onnodig draaien, zeker niet in een binnenruimte.  
• Voorzie alleen als laatste oplossing in ademhalingsbeschermingsmiddelen.