Zo beperk je de risico's van blootstelling aan gevaarlijke stoffen
Op bouwplaatsen, in laboratoria, in de industrie, maar ook in kapsalons of bij het poetsen: op veel werkplekken komen mensen in contact met chemische agentia. Als werkgever kan je de gezondheid van die medewerkers beschermen door een risicoanalyse gevaarlijke stoffen uit te voeren. Die wijst uit in welke situaties je het best blootstellingsmetingen uitvoert. Preventieadviseur Fabian Bosson legt het wanneer, hoe en waarom van die metingen uit.
Wanneer moet je een meting laten uitvoeren?
Om in te schatten of jouw werknemers een reëel risico lopen door blootstelling aan gevaarlijke stoffen, laat je eerst een zogeheten basiskarakterisatie uitvoeren. Daarbij komen drie vragen aan bod:
- Welke stoffen worden er gebruikt en wat zijn de grenswaarden voor blootstelling? Een lijst van die grenswaarden vind je in de Codex Welzijn op het Werk.
- Welke werkplekfactoren hebben een invloed op de blootstelling? Denk aan frequentie en duur van de werkzaamheden, veiligheidsprocedures, temperatuur, druk, (persoonlijke en collectieve) beschermingsmiddelen …
- Welke blootstelling is er? Die inschatting wordt gemaakt op basis van eerdere metingen, direct uitleesbare meetapparatuur, meetresultaten van gelijkaardige installaties of werkprocessen, gegevens uit literatuur of blootstellingsmodellen …
Voorbeeld
Je hebt een schildersbedrijf. Met welke verf werken jouw medewerkers en welke schadelijke stoffen bevat die? Werken jouw medewerkers in een geventileerde omgeving en gebruiken ze een masker en/of handschoenen? Heb je gegevens om in te schatten in welke mate jouw werknemers blootgesteld worden aan de stoffen?
Met deze informatie bepaal je of er metingen nodig zijn. Er zijn drie mogelijkheden:
- Geen blootstellingsgevaar: de geschatte blootstelling ligt veel lager dan de grenswaarde. Je hoeft niet te meten, maar blijft de situatie wel in de gaten houden.
- Blootstellingsgevaar: je neemt de nodige maatregelen om de blootstelling te reduceren. Daarna laat je metingen uitvoeren ter controle.
- Geen uitsluitsel: metingen zijn nodig om in te schatten of de situatie veilig is.
De basiskarakterisatie samengevat:
Hoe verloopt een meettraject?
Voor blootstellingsmetingen kan je terecht bij een preventieadviseur arbeidshygiëne. Die verdeelt jouw medewerkers eerst in homogene functiegroepen. Dat zijn groepen van mensen die ongeveer hetzelfde werk doen en dus blootgesteld worden aan gelijkaardige risico’s.
Voorbeeld
Doen vijf werknemers in dezelfde ruimte taken met ongeveer dezelfde blootstelling? Dan is een meting bij enkele van hen mogelijk voldoende voor representatieve resultaten.
Met die informatie stelt de preventieadviseur een meetplan op. Dat plan omvat meerdere metingen per homogene functiegroep, want één meting volstaat niet om zeker te zijn dat er geen blootstellingsgevaar is.
Tijdens de metingen volgt jouw preventieadviseur de vereisten van de norm NBN-EN 689 voor het meten van chemische stoffen. De metingen worden uitgevoerd in de ademzone van jouw medewerkers tijdens hun werk (personal air sampling). Dat is betrouwbaarder dan stationaire ruimtemetingen.
Na de metingen stelt de preventieadviseur arbeidshygiëne een meetrapport op met alle resultaten. Blijkt daaruit dat jouw medewerkers blootstellingsgevaar lopen, dan bespreekt de adviseur met jou de mogelijke oorzaken en krijg je aanbevelingen om de blootstelling te reduceren.
Hoe metingen voorbereid en uitgevoerd worden:
Waarom moet je de metingen blijven herhalen?
Om de veiligheid van jouw werknemers te blijven garanderen, zijn regelmatig nieuwe metingen nodig. Verschillende factoren kunnen de blootstellingsrisico’s op termijn immers beïnvloeden. Denk aan veranderingen in de werkprocessen, slijtage van arbeidsmiddelen of -installaties en mindere technische prestaties van het ventilatiesysteem. De norm NBN-EN 689 bepaalt of je een nieuwe meting moet uitvoeren na 12, 18, 24 of 36 maanden.
Metingen zijn absoluut noodzakelijk om de blootstelling aan chemische stoffen op een objectieve manier te beoordelen. Medewerkers raken immers snel gewend aan een chemische stof – denk maar aan de geur van verf. Vaak ondervinden ze ook geen fysieke ongemakken tijdens hun werk, maar zijn er wel gevaarlijke langetermijneffecten. Zo is een hoge blootstelling aan kwartsstof erg kankerverwekkend.
Download onze infografiek
Naast blootstellingsmetingen zijn ook beschermingsmiddelen een belangrijk deel van de oplossing. Dan hebben we het over zowel collectieve (bv. een ventilatiesysteem) als persoonlijke (bv. handschoenen of een masker) middelen.
Over het belang van metingen en beschermingsmiddelen:
Heb je nog vragen over de norm NBN-EN 689? Of wil je metingen laten uitvoeren via Mensura?
Neem contact op met onze experts via hyg-toxi@mensura.be.