Buitenlandse werkgevers en werknemers die werkzaamheden verrichten in België is dagelijkse kost in ons land. Eind 2012 waren er in België 381.193 gedetacheerde buitenlandse werknemers aan het werk. Dit is ongeveer 10% van de lokale actieve beroepsbevolking en 70% meer dan vier jaar geleden. Dat concludeert Het Laatste Nieuws op basis van cijfers van de Limosa-aangiften. Met dit Limosa-systeem melden buitenlandse bedrijven hun werknemers aan bij de FOD Sociale Zekerheid.

Deze gedetacheerden zijn mensen die tijdelijk in ons land werken voor een buitenlandse werkgever. Veelal is dat minder dan een maand, maar dit kan ook meerdere jaren zijn. Ongeacht hoe lang zij hier werken … als de welzijnsregelgeving niet gevolg wordt, dan kan dit rampzalige gevolgen hebben … een ongeval is snel gebeurd.

In de praktijk zal het van de concrete omstandigheden afhangen hoe hier mee om te gaan. Immers, de aard van de werkzaamheden die worden uitbesteed kan zeer uiteenlopen. Bepaalde werkzaamheden kunnen al dan niet (zeer) risicovol zijn.

Wat geldt?  

1. Welzijn geldt voor iedere werknemer

Al de werkgevers & werknemers die in België werkzaamheden uitvoeren moeten de welzijnswet, de codex over het welzijn op het werk en alle toepasselijke algemeen verbindend verklaarde collectieve arbeidsovereenkomsten respecteren. Dit geldt voor:

• alle werkgevers binnen de Europese Unie (EU), alsook
• voor werkgevers die niet afkomstig zijn uit een lidstaat van de EU en
• dit van zodra er een arbeidsprestatie is op het Belgisch grondgebied,
• ongeacht de omvang of de duur van de prestatie.

2. Welzijn is niet voor alle werkgevers evident

Uit de Limosa-cijfers blijkt dat de grootste groei in gedetacheerde buitenlandse werknemers te zien is bij werknemers uit Polen (+110%), Hongarije (+170%) en Roemenië (+400%). In absolute aantallen zijn het Nederlanders (93.595), Polen (69.587) en Duitsers (39.196) die in België tijdelijk komen werken.

• Buitenlandse werkgevers gevestigd in een EU-lidstaat
  Voor buitenlandse werkgevers, gevestigd in een EU-lidstaat, zal de naleving van de Belgische regelgeving over het welzijn van de werknemers niet nieuw (mogen) zijn.
  Voor al de lidstaten van de Europese Unie geldt immers de Richtlijn 96/71/EG betreffende de terbeschikkingstelling van werknemers met het oog op het verrichten van diensten. De richtlijn voorziet dat al de lidstaten van de Europese Unie moeten garanderen dat alle bedrijven die op hun grondgebied gevestigd zijn, onderworpen zijn aan dezelfde regels over preventie en bescherming op het werk.
  • Dit geldt voor organisatorische maatregelen zoals de oprichting van een interne dienst voor preventie en bescherming (IDPB) met een of meerdere preventie adviseurs, de aansluiting bij een externe dienst voor preventie en bescherming (EDPB) alsook voor preventieve maatregelen nodig op de plaats van uitvoering zoals het gebruik van veilige arbeidsmiddelen, het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, enz.
  • Als een buitenlandse werknemer in eigen land over gunstiger voorwaarden voor veiligheid en gezondheid beschikt dan deze geldend in België, dan blijven deze gunstiger voorwaarden gelden.
  • Niet iedere buitenlandse werkgever is verplicht om aan te sluiten bij een Externe Dienst voor Preventie en Bescherming (EDPB) in België als de buitenlandse werkgever, gevestigd binnen de EU, in zijn land aangesloten is bij een externe dienst die daar erkend is. De buitenlandse werkgever voldoet aldus aan hun nationale wetgeving én aan de welzijnswetgeving van toepassing in België.

    
    Bekijk iedere situatie met argusogen
    Directeur Christa Sedlatschek van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) zegt naar aanleiding van het op 16 september jl. gepubliceerd verslag: ‘Analysis of the determinants of workplace occupational safety and health practice in a selection of EU Member States’: ‘Het is belangrijk dat we erkennen dat iedere organisatie werkzaam is in een specifieke omgeving die bepaalt hoe met veiligheid en gezondheid op de werkplek wordt omgegaan. We kunnen dus niet verwachten dat in verschillende [Europese] lidstaten de wetgeving op de werkplek op dezelfde manier ten uitvoer wordt gelegd’.

• Buitenlandse werkgevers niet gevestigd in een EU-lidstaat
  Voor buitenlandse werkgevers waar het bedrijf buiten Europa is gevestigd is de kans groter dat zij onbekend(er) zijn met de Europese en Belgische wetgeving over het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van het werk. Ook hier is waakzaamheid geboden.

3. De wettelijke verplichtingen: vraag informatie – gebruik een lastenboek - sluit een schriftelijke overeenkomst.

De Belgische wetgeving stelt over 'het werken met derden' in hoofdstuk IV. - Bijzondere bepalingen betreffende werkzaamheden uitgevoerd door ondernemingen van buitenaf, dat de opdrachtgever de onderneming moet weren waarvan hij kan weten dat deze werkgever de welzijnswetgeving niet naleeft.

• Vraag informatie
  Informatie opvragen over het voldoen aan de welzijnswetgeving bij andere werkgevers in België waarvoor de buitenlandse werkgever al gewerkt heeft, geeft al vlug duidelijkheid over het al dan niet in orde zijn van de buitenlandse werkgever met de Belgische welzijnsregelgeving.
• Gebruik een lastenboek – sluit een schriftelijke overeenkomst
  Het is ook aangeraden om vooraf de kwalificaties te controleren. De opmaak van een lastenboek of een document dat voldoet aan de principes van het werken met derden en het sluiten van een schriftelijke overeenkomst zijn maatregelen om de wettelijke welzijnsverplichtingen na te komen.
• Het lastenboek
  In het lastenboek worden specifieke welzijnseisen vastgesteld waaraan de buitenlandse werkgever moet voldoen. Zo kan gevraagd worden naar de EDPB en de arbeidsgeneesheer van de buitenlandse werkgever, naar keuringsbewijzen van hef- en hijswerktuigen, …
• De overeenkomst
  In het contract worden de rechten en plichten van de beide partijen nauwkeurig schriftelijk afgebakend.
  • In het contract kan opgenomen worden dat, als de buitenlandse werkgever geen EDPB en/of arbeidsgeneesheer heeft, deze werkgever een beroep moet doen op Mensura-EDPB. U kan Mensura contacteren via telefoonnummer +32 2 549 71 00 of via mail naar info.edpb@mensura.be.
  • In de overeenkomst kan opnieuw duidelijk worden gesteld dat de buitenlandse werkgever de wetgeving betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk moet naleven. Ook kan opgenomen worden dat de buitenlandse werkgever zelf de preventieve maatregelen moet nemen, maar wanneer hij nalatig is geweest, heeft de opdrachtgever het contractueel recht om zelf in te grijpen op kosten van de buitenlandse werkgever. Op deze manier kan eventueel via het contract de naleving van de wetgeving van de buitenlandse werkgever juridisch afgedwongen worden
  • Soms kan het nuttig zijn dat de opdrachtgever zelf optreedt als lasthebber van de buitenlandse werkgever. In dat geval blijft de buitenlandse werkgever de eindverantwoordelijke, maar kan de opdrachtgever in naam en voor rekening van die buitenlandse werkgever de nodige maatregelen treffen.Dit kan ook in de overeenkomst worden bepaald.

4. Samengevat

‘Coming together is a beginning; keeping together is progress; working together is success', zei Henry Ford. Dit is zeker het geval als er goede afspraken zijn over het welzijn tussen de binnenlandse en de buitenlandse werkgevers en werknemers die gevolgd en opgevolgd worden.

• Besteed de nodige aandacht aan:
• het organisatorische zoals de aansluiting bij een Externe Dienst voor Preventie en Bescherming (EDPB) en
• het meer praktische zoals het voorzien van benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM).
• Verstrekte documenten, adviezen, keuringsbewijzen, gezondheidsbeoordelingen, … van buitenlandse werkgevers moeten niet noodzakelijk opnieuw gebeuren. Verifieer iedere situatie om gepaste maatregelen te kunnen nemen.

5. Meer informatie

• Bij Mensura via het telefoonnummer +32 2 549 71 00 of mail naar info.edpb@mensura.be.
• Op de website van de FOD WASO.