Je medewerkers functioneren het best in een werkomgeving waar ze zich goed voelen. Voor zij die zichzelf niet identificeren als man of vrouw, spelen genderneutrale of genderinclusieve toiletten daarbij een belangrijke rol. Wat zegt de welzijnswet over genderneutrale toiletten?

In het kort

Als werkgever ben je juridisch verplicht om aparte toiletten te voorzien voor mannen en vrouwen. Daarnaast kan je genderneutrale toiletten inrichten, al is het geen verplichting. Je preventieadviseur neemt hierin het voortouw.

De welzijnswetgeving eist nog een klassieke tweedeling tussen mannen en vrouwen: “De kleedkamers, wastafels, douches en toiletten moeten volledig apart zijn van de arbeidsplaats. De mannen- en vrouwentoiletten moeten volledig van elkaar gescheiden zijn.”

Maar de wetgeving sluit genderneutrale toiletten, boven op de aparte toiletten voor mannen en vrouwen, niet uit.

Als werkgever moet je de preventieadviseur-arbeidsarts en het comité voor preventie en bescherming op het werk raadplegen. Zij kunnen dus eventueel een positief advies geven over het bijkomend voorzien van genderneutrale toiletten.

Lees hier de passage over sanitaire voorzieningen in de welzijnswet.
 

De welzijnswetgeving geeft geen concreet advies. Wel publiceerde het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen in 2021 een advies over het gebruik van sanitaire en hygiënische voorzieningen door transgender personen op het werk. Daarin staat onder meer dit:

“Als werkgever ben je wettelijk verplicht om personen op de werkvloer toegang te verlenen tot de sanitaire en hygiënische voorzieningen die overeenstemmen met hun genderidentiteit en -expressie. In dat opzicht kan je – naast mannen- en vrouwentoiletten – ook bestaande, aparte en neutrale toiletten voorzien.”

Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen koppelt daar enkele aanbevelingen aan om de waardigheid en inclusie van alle werknemers zoveel mogelijk te garanderen:

• Infrastructurele aanpassingen (waar mogelijk): afzonderlijke cabines in de kleedruimtes en voor de urinoirs zijn een oplossing voor transgender werknemers in een werkomgeving. Genderneutrale toiletten installeren kan een oplossing zijn voor genderfluïde of non-binaire personen, zolang die toiletten openstaan voor alle medewerkers en niemand verplicht wordt om ze te gebruiken.
• Duidelijk beleid en sensibilisering: voorzie een duidelijk, voor iedereen raadpleegbaar beleid rond het gebruik van sanitaire voorzieningen door transgender personen. Dat kan heel wat conflicten voorkomen. Daarnaast is ook de sensibilisering van werknemers cruciaal om de situatie van transgender personen beter te begrijpen.
• Overleg en creatieve oplossingen: beslist een transgender persoon om de genderidentiteit te delen, ga dan in overleg met die persoon over zijn/haar/hun wensen en verwachtingen. Genderneutrale toiletten kunnen zo’n verwachting zijn. De oplossingen zijn voor elke organisatie anders, afhankelijk van de beschikbare ruimte en middelen. Betrek in ieder geval de transgender persoon en de collega’s zoveel mogelijk bij de zoektocht naar een oplossing.

Raadpleeg hier het volledige advies van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen.

Wat kan je als bedrijf concreet doen als je genderneutrale toiletten wil voorzien? Çavaria, de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+ mensen en koepel van LGBTI+ organisaties, schiet te hulp met een aantal tips en tricks:

• Geef met neutrale signalisatie aan welke voorzieningen in de bestaande toiletten aanwezig zijn: een wc, urinoir, verschoonkussen …
• Breng een spiegel en indien mogelijk een wasbak aan in alle toiletruimtes. Zorg voor een prullenbak voor maandverband en tampons in alle toilethokjes.
• Stop urinoirs in eenvoudig afsluitbare toilethokjes. 
• Voorzie een vorming voor uw medewerkers, zodat niemand onterecht de toegang ontzegd wordt.

Op de website van Çavaria vind je meer achtergrondinfo bij deze tips.