De apenpokken doken enkele maanden geleden voor het eerst op in Europa. Inmiddels tellen we wereldwijd meer dan 16.000 patiënten met het virus, waarvan de overgrote meerderheid zich in ons continent bevindt. Een verontrustende stijging, die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan de alarmbel deed trekken. Sinds 23 juli is de apenpokkenuitbraak officieel een ‘gezondheidsnoodtoestand van internationaal belang’.


Tot voor kort kwamen de apenpokken enkel voor in Afrikaanse landen. Maar sinds mei worden wereldwijd steeds meer besmettingen gemeld. Voornamelijk in Europa en de Verenigde Staten verspreidt het virus zich snel.

Ook in België neemt het aantal patiënten gestaag toe. Zo telden de regionale overheden op 25 juli 393 bevestigde gevallen, terwijl dit cijfer een week eerder nog 311 bedroeg (+26%). Het is daarom belangrijk dat landen de uitbraken van het virus ernstig nemen en zich voorbereiden op meer besmettingen.
 

De noodsituatie betekent niet dat er plots vooraf vastgelegde maatregelen in voege treden. Wel stelt het de WHO in staat om niet-bindende aanbevelingen te doen en de internationale samenwerkingen naar een hoger niveau te tillen.

De apenpokken mogen dan wel een bekende ziekte zijn, veel landen hebben geen ervaring met een uitbraak van het virus. Bovendien heerst er te weinig alertheid en voorkennis over de ziekte. Daarom geeft de WHO nu het signaal dat de situatie ernstig is en dat regeringen moeten samenwerken om kwetsbare groepen te beschermen, onderzoek naar geneesmiddelen, behandelingen en vaccins te versnellen en de preventieve maatregelen in ziekenhuizen te verstrengen.

De WHO riep de ‘globale medische noodtoestand’ intussen zeven keer uit. Zo trok de organisatie ook aan de alarmbel voor de Mexicaanse griep (2009), het ebolavirus (2014 en 2019) en het zikavirus (2016). Naast de apenpokken, geldt de noodtoestand momenteel ook voor het corona- en poliovirus.

Zo’n alarmfase wordt dus niet enkel uitgeroepen voor een pandemie, maar voor elke opmerkelijke uitbraak die een grensoverschrijdende coördinatie vereist. Veel experts zijn het erover eens dat de apenpokkenuitbraak aan deze voorwaarde voldoet, hoewel het virus zich hoogstwaarschijnlijk niet in de algemene bevolking zal verspreiden. Voornamelijk mannen die wisselende seksuele partners hebben, lopen het risico om besmet te geraken.

Toch is het belangrijk dat iedereen zich bewust is van wat het virus inhoudt en hoe het zich verspreidt. Bij nauw huid-op-huidcontact kan de ziekte worden overgedragen. Zorgpersoneel of personen die samenwonen met een apenpokkenpatiënt nemen dus het best de nodige maatregelen om een besmetting te voorkomen.

Lees ook: Hoe vermijdt u apenpokken op de werkvloer? Zes veelgestelde vragen.